Nei kuine goridhe rakawanda kudaro muchadenga chinozivikanwa?
zvigadzirwa

Nei kuine goridhe rakawanda kudaro muchadenga chinozivikanwa?

Kune goridhe rakawandisa muchadenga, kana kuti munharaunda yatinogara. Zvichida iyi haisi dambudziko, nokuti tinokoshesa goridhe zvakanyanya. Nyaya iripo, hapana anoziva kwayakabva. Uye izvi zvinofadza masayendisiti.

Nokuti nyika yakanga yakanyungudutswa panguva yokuumbwa kwayo; rinenge goridhe rose raiva panyika yedu panguva iyoyo zvichida rakanyura mukatikati menyika. Naizvozvo, zvinofungidzirwa kuti yakawanda yegoridhe inowanikwa mukati Huko hwepasi uye jasi rakaunzwa kuNyika gare gare neasteroid kukanganisa panguva yeLate Heavy Bombardment, makore angangoita mabhiriyoni mana apfuura.

На muenzaniso goridhe rakaiswa mubheseni reWitwatersrand muSouth Africa, pfuma yakapfuma zvikuru inozivikanwa ndarama panyika, hunhu. Nekudaro, chiitiko ichi chiri kubvunzwa parizvino. Matombo ane goridhe eWitwatersrand (1) akaturikidzana pakati pe700 ne950 miriyoni makore kusati kwaitika iyo Vredefort meteorite. Chero zvazvingava, zvichida yakanga iri imwe pesvedzero yokunze. Kunyangwe tikafungidzira kuti goridhe ratinowana mumateko rinobva mukati, rinofanira kunge rakabva kune imwe nzvimbo mukati.

1. Matombo ane goridhe emu Witwatersrand basin muSouth Africa.

Saka goridhe redu rose kwete redu rakabva kupi? Pane dzimwe dzidziso dzakati wandei pamusoro pekuputika kwesupernova kune simba zvekuti nyeredzi dzinodonha. Zvinosuruvarisa, kunyange zviitiko zvinoshamisa zvakadaro hazvitsananguri dambudziko racho.

zvinoreva kuti hazvibviri kuita, kunyangwe ma alchemists vakaedza makore mazhinji apfuura. Get simbi inopenyamapurotoni makumi manomwe nemapfumbamwe nemanyuturoni 90 kusvika 126 anofanira kusunganidzwa kuti aite nucleus yeatomu yakafanana. It . Kubatana kwakadaro hakuitike kakawanda zvakakwana, kana kuti kwete munharaunda yedu yepedyo yepasi, kuzvitsanangura. pfuma huru yegoridheizvo zvatinowana paNyika uye mukati. Tsvakurudzo itsva yakaratidza kuti dzidziso dzakajairika dzekwakabva goridhe, i.e. kudhumhana kwenyeredzi dzemanyutroni (2) zvakare hazvipi mhinduro inokwana kumubvunzo wezvirimo.

Ndarama ichawira mugomba dema

Zvino zvazivikanwa kuti zvinhu zvinorema inoumbwa apo nuclei yeatomu munyeredzi inotora mamorekuru anonzi manyuturoni. Kune nyeredzi zhinji dzekare, kusanganisira dzinowanikwa mu makwara enyeredzi maduku Kubva pachidzidzo ichi, nzira yacho inokurumidza uye nekudaro inonzi "r-process", apo "r" inomirira "fast". Kune nzvimbo mbiri dzakatarwa uko hurongwa hunoitika. Yekutanga inogona kutariswa ndeye supernova kuputika kunogadzira yakakura magineti minda - magnetorotational supernova. Chechipiri kubatana kana kubonderana nyeredzi mbiri dzemautroni.

Ona kugadzirwa zvinhu zvinorema mumakwara enzou Kazhinji, masayendisiti kuCalifornia Institute of Technology mumakore achangopfuura akadzidza akati wandei makwara enyeredzi maduku ari pedyo от Teresikopu iri paMauna Kea, Hawaii. Vaida kuona kuti zvinhu zvinorema zvikuru mumakwara enzou zvakaumbwa rini uye sei. Mhedzisiro yezvidzidzo izvi zvinopa humbowo hutsva hweiyo thesis yekuti kwakasimba masosi emaitiro mumakwara enyeredzi madiki anomuka pazvikero zvenguva refu. Izvi zvinoreva kuti zvinhu zvinorema zvakazosikwa gare gare munhoroondo yechisiko chapose pose. Sezvo magnetorotational supernovae ichionekwa sechiitiko chechadenga chekare, kunonoka mukugadzirwa kwezvinhu zvinorema kunongedza kune neutron nyeredzi sesosi yazvo huru.

Spectroscopic zviratidzo zvezvinorema zvinhu, kusanganisira goridhe, zvakaonekwa muna Nyamavhuvhu 2017 nemagetsi ekuongorora magineti muchiitiko chekubatanidza nyeredzi yeneutron GW170817 mushure mekunge chiitiko ichi chasimbiswa sekubatana kwenyeredzi yenyuturoni. Azvino mamodheru emuchadenga anoratidza kuti chiitiko chekubatanidza nyeredzi imwe chete yeneutron inoburitsa pakati pematatu negumi nematatu egoridhe. kupfuura goridhe rose riri panyika.

Neutron nyeredzi kudhumhana kunogadzira goridhe, nekuti anosanganisa mapurotoni nemanyutroni kuita nuclei yeatomu, vobva vaburitsa nuclei inorema inobuda mukati. nzvimbo. Miitiro yakafanana, iyo mukuwedzera yaizopa huwandu hunodiwa hwegoridhe, inogona kuitika panguva yekuputika kwe supernova. "Asi nyeredzi dzakakura zvekukwanisa kuburitsa goridhe mukuputika kwakadaro dzinoshanduka kuita makomba matema," Chiaki Kobayashi (3), nyanzvi yezvenyeredzi paUniversity yeHertfordshire kuUK uye munyori anotungamira weongororo ichangoburwa pamusoro penyaya iyi, akaudza LiveScience. Saka, mune yakajairika supernova, goridhe, kunyangwe ikaumbwa, inoyamwa mugomba dema.

3. Chiaki Kobayashi weYunivhesiti yeHertfordshire

Zvakadiniko neaya mashura makuru echienzi? Iyi mhando yenyeredzi kuputika, iyo inonzi supernova magnetorotational, supernova isingawanzoitiki. nyeredzi inofa anorupira mariri nokukurumidza zvikuru uye anoipoteredza simba remaginetikuti yakaumburuka yega payakaputika. Painofa, nyeredzi inobudisa jeti jena rinopisa rezvinhu mudenga. Nekuda kwekuti nyenyedzi yakapinzwa mukati, jeti dzayo dzizere negold cores. Kunyange iye zvino, nyeredzi dzinoumba goridhe chinhu chisingawanzoitiki. Kunyange zvisingawanzi nyenyedzi dzinogadzira goridhe nekuipinza muchadenga.

Zvisinei, maererano nevatsvakurudzi, kunyange kudhumhana kwenyeredzi dzeneutron uye magnetorotational supernovae hakutsananguri kuti goridhe rakawanda kudaro panyika rakabvepi. "Kubatanidza nyeredzi dzeNeutron hakuna kukwana," anodaro. Kobayashi. "Uye zvinosuruvarisa, kunyangwe nekuwedzera kweiyo yechipiri inogona sosi yegoridhe, kuverenga uku hakuna kunaka."

Zvakaoma kuziva kuti kangani nyeredzi duku dzeneutron, zvinova zvisaririra zvakanyanyisa zve supernovae yekare, zvinoroverana. Asi izvi zvichida hazvina kunyanya kuwanda. Masayendisiti akaona izvi kamwe chete. Kufungidzira kunoratidza kuti haaroverani kakawanda kuti abudise goridhe rinowanikwa. Aya ndiwo mhedziso dzemukadzi Kobayashi nevamwe vake, zvavakaburitsa munaGunyana 2020 muThe Astrophysical Journal. Aya haasi ekutanga akadai zvakawanikwa nemasainzi, asi timu yake yakaunganidza rekodhi rekodhi data rekutsvaga.

Sezvineiwo, vanyori vanotsanangura zvakadzama huwandu hwezvinhu zvakareruka zvinowanikwa muchadenga, zvakadai sekabhoni 12C, uye zvakare inorema kupfuura goridhe, senge uranium 238U. Mumienzaniso yavo, huwandu hwechinhu chakadaro se strontium chinogona kutsanangurwa nekudhumhana kwenyeredzi dzeneutron, uye europium nebasa re magnetorotational supernovae. Izvi zvaive zvinhu izvo masayendisiti aimbonetsa kutsanangura chiyero chekuitika kwazvo muchadenga, asi goridhe, kana kuti, huwandu hwayo, ichiri chakavanzika.

Voeg